ئۆردوگای كانی میران بەشی ١٠
یەکەم دەسکەوتمان سەرکوت کردنی جاشەکانی ناو خۆ بوو. ئێمە ئەوانمان سەرکوت کرد. ئایا کەسێک هەیە پی وابێ ئەوە وانیە؟
دووهەمین دەسکەوتمان ئەمەیە کە ، پاسدارەکان هەر کوێی چوون ، نەغەدە، گومبەد و خورمشەهر ، یا بۆ هەر کوی تریان ناردبوون، ڕژاونەتە ناو شارو کوشتاریان کردوە، بەلام لێرە بە هۆی قارەمانەتی خەلکو پێشمەرگەکانیانەوە نەمان هیشت، بێنە ناو شار، ئەوان بە تەمابوون بە شەڕ بێنە ناو شار بەلام تەلەفاتیان داو نەیانتوانی ، بۆیە لەم بابەتەشەوە سەرکەوتوو بووین.
سێهەمین دەسکەوتمان یەکیەتی یە، کە ئیستا لە ناو خەلکدا پێک هاتوە ، یەکیەتی یەک کە تا ئیستا وینەی نەبووە ، ئیمە لە دوا رۆژدا بۆ هەموو کارەکانی ترمان پێویستی مان بەو یەکیەتی یە هەیە ، ئەمرۆ لە گەل چەند کەس لە باوک و براکان سەبارەت بەوە قسەمان ئەکرد ، کە ئەم یەکیەتی یە ، بە هەر جۆرێک بووە بیپاریزین ، تەنانەت برێکیان پیشنیاریان ئەوە بوو کە پێش گەڕانەومان بۆ شار سۆێند بۆ یەکتر بخۆین ، ئەمە بە دەربەست بوون بۆ یەکیەتی یە و یەکجار بە نرخە ئەبێتە هۆی ئەوە کە زۆلم و زۆر لە هەر کەس کرا ، لە جیاتی خزم و کەس هەموو خەلکی شار لە سەری بێنە جواب و دیفاعی لێ بکەن ، ئەم یەکیەتی یە ، ئەبێ بە دڵ و بە گیان بیپاریزین ، بەلام لەم بابەتەوە شاری مەریوان بە تەنیا نەبوو.
یەکێکی تر لە دەسکەوتەکانمان کە بە چاوی خۆتان دیتان پشتیوانی برایانی لادێ یی و زەحمەتکێشانی دێهات بوو ، کە لە هەموو شۆین و لە هەموو رێگایەکەوە، هاتنە یارمەتیمان . نان و پێ خۆر هێنان و هەر چەشنە یارمەتی یەک کە لە دەستیان هات و لی یان خیزیا کردیان . (ئیمە بەرە بەرە ئەو شتانەی ماونەتەوە دابەشیان ئەکەین ).
لیرە دیارە کە یەکیەتی خەلکی شارو دێ لە مەریوان زۆر پتەو تر بووەتەوەو ئەمە دەسکەوتێکی ترە بۆ دووا رۆژ . بەلام ئەم یەکیەتی یە تەنیا لە ناوچەی مەریوان نەبوو. کام لە ئێوە ئەو خۆشک و برا سنەیی یانە لە بیر ئەبەنەوە کە چەک بە دەست شەش روژ پیادە ڕەویان کرد و هاتن بۆ پشتیوانی و پشتگیریتان ، هەر ئیستا نزیکەی هەشت سەد کەس لە دۆستانی سەقزو بانە ، بۆکان و مەهاباد و سەردەشتیش بەڕێوەن ، ئەم یەکیەتی یە ، هەتا ئیستا لە پانایی کۆردستاندا بێ وینە بووە، بۆ دوا رۆژی خەباتی گەلی کوردیش ، بۆ گەیشتن بە ئامانجەکانی ، لە هەموو شتێک پێویست ترە ، هەموومان دەزانین کە گرینگترین چەکی خەلکی ئیران بۆ رووخاندنی رژیمی شا هەریەکیەتی بوو. ئەگەر ئێمەش ئەو یەکیەتی یە بپاریزین، هیزی ئەرتەش دوولانەش بێتەوە دەرەقەتمان نایە، ئەمەش دەسکەوتێکی دیکەمان بووە لەم خەباتەدا . هەر لەم ئورەووگایەدا دیتان کە سەرەڕای خەلکی کوردستان ، لە شارەکانی تری ئیرانیشەوە ، گەلیک نوینەر هاتبوون لە خۆرمشەهر و شیراز و تارانەوە نوینەر هاتبوون . لە بیرتانە شیعاریان ئەدا " ئیران سەراسەر وەک کوردستان لێ ئەکەین . ئەمە قسەیان بوو، ئەوان پشتیوانی ئێمە بوون . هەر وەک ئاگادارن هەر ئیستا چەن دووکتورێک میوانمانن ، ئەمانە لە کوی وە هاتوون ؟ ئەمانە هەموو ئەوە بیشان ئەدەن کە ئێمە خەلکی مەریوان بەم کارەی خۆمان توانیومانە پشتیوانی گەلانی ئیران بۆ لای خۆمان راکیشین . وە لەمەش بەدواوە ئەم پشتیوانی یە دریژەی ئەبێ . لە رۆژنامەدا خویندتانەوە کە خەلکی سیستان و بلوچستان ، یانی لە و پەڕی روژهەلاتی ئیرانەوە لە پیناو هاوپشتی ئیمەدا، فیداکاریان کردووە ، ئیمە قەت نابێ ئەمەمان لە بیر بچێتەوە، ئەبێ رۆژی خۆی ئەوندەی لە توانامان دابێ ، فیداکاری یان بۆ بکەین . یەکێکی تر لە گرینگترین دەسکەوتەکانمان ئەوە بوو کە داخوازی گەلی کۆرد بەرانبەر بە دەولەت هینرایە کایەوە ، لەو لاشەوە، جەوهەر و ماهییەتی دەولەت کە ئەیەوەی زوڵم و زۆرمان لێ بکا ، شەڕمان لە گەل ئەکا و تانک و تۆپ ئەنیریتە سەرمان، لە پێش چاوی گەلی کورد و گەلێک لە خەلکی ئیران روون بووەوە ، تەبلیغاتی رادیو و تلەڤیزیون بە ئێمە ئەڵی کافر، پێمان ئەڵین یاغی و وەحشی ، بۆ نموونە ئەو شەو سەرەتای قسەی چەمران جێگری سەرەک وەزیر ئەوە بوو ، کە ئەیوت '' کاتیک ئەبینم ئێوە نوێژ ئەکەن و روژوو ئەگرن پێم سەیرە'' ئەو دۆستانەی لەوی بوون بیستیان ، کە چەمران وای وت، هەر ئەم قسانەش لە رادیو و تلەڤیزیونەکانیانەوە ئەڵینەوە. ئینسانێکی ئاسایی خەلکی تاران یان قوم یان شیراز یش باوەڕ بە قسەیان ئەکا، ئێمە ئەبێ کارێک بکەین کە زەینی ئەو خەلکە رۆشن بێتەوە ، کە دوا روژ وەک مۆجاهید و داوتەلەب بۆ شەڕ کردن نەینە سەرمان ، ئیمە ئەبێ ددان بە خۆماندا بگرین و کارێک بکەین ئەوان روون بنەوە ، ئایەتۆاللە لاهۆتی ئەیوت ئەو مۆجاهیدانە کاتێک لە مالی خۆیان دینە دەر ، خۆداحافیزی شەهید بوون لە دایک و خۆشکی خۆیان ئەکەن ، یانی بە غەرەزێکی ئاواوە ئەیان نێرن . زۆربەیان ئەگەر روون بنەوە ، نایەن . ئەلبەت دیارە ئەگەر هاتنە سەرمان ، شەڕیان لە گەڵ ئەکەین ، چلون جاشەکانمان تەفرو توونا کرد، ئەوانیش تەفروتوونا ئەکەین.
یەکێکی تر لە دەسکەوتەکانمان ئەمە بوو دەولەت کە شوراکەمانی بە رەسمی نەئەناسی و ئەیانوت شورا ئاژاوەگێر بووە ، لە حالیکدا هەمووان ئەزانین ئەوە درۆیە و خەلک بە تێکرا لەم خەباتەدابەشدارن و بە تایبەت (شەڕەکە روژی ٢٣ ی پوشپەر رووی دا ، شوورا رۆژی ٢٦ ی پوشپەڕ پێک هات) بە سەر هەموو ئەوانەدا ئەوان ناچار بوون دان بە ئەوەدا بنێن کە شوورا هەیە و بیسەلمێنن کە ئەبێ لە گەڵ شوورا ، دانیشن و قسە بکەن و پەیمانی لە گەل مۆربکەن . لەکاتی رووخانی رژیمی شاوە هەتا ئیستا کامە کاربەدەستی دەولەتی گەورەتا بچووک ملی بەو داوە کە بێت و لە گەل نوینەرانی خەلکی مەریوان قسە بکا ؟ قەت نە ئەهاتن . بەلام ئێمە کردمانە کارێک کە سەرەتا، رەئیسێ سپای پاسداران و پاشان لاهوتی و نوینەرانی وەزارەتی کیشوەر ناچار بن و بێن . یانی کەسانێک لە پایەبەرزترین کاربەدەستان حکومەت ملیان بەوە داوە کە بێن و قسەمان لە گەڵ بکەن ، گوێ لە قسەمان بگرن ، پاش هەموو ئەوانەش جێگری سەرۆک وەزیرمان ناچار کرد کە بێتە ئێرە ، ئەویش نەک وەها کە ئیمە بڕۆین بۆ لای ئەوان ، بەلکوو ئەوانمان ناچار کردوەبێن و وت وێژمان لەگەڵ بکەن ، ئەمەش دسکەوتێکی ترمان بوو.
بیجگە لەمانە، ئەگەر ئەم بەینە گویتان لە رادیوکانی دەرەوە راگرتبێ بیستوتانە کە دەنگ و باسی مەریوان و کوردستان لە جیهاندا بلاو بوەتەوەو ئەمە خۆی بووەتە هۆی ئەوە کە بیر و رای خەڵکی دونیا دەر حەق بە مەسەلەکەمان روونتر بێتەوە . ئەمانە هەموو دەسکەوتن ، نابێ لە پێش چاومان ون بن پێتان وا نەبێ کارێکی بچووکمان کردوە ، ئەوانەی لە سنەوە بە پیادە هاتبوون شیعاریان ئەدا '' مەریوان ، مەریوان ! سەنگەری ئازادەگان" . ئیمە ئەبێ قارەمانانە و شان بە شانی ئەوانەی لە هەموو لایەکی کوردستان و ئیران پشتگیریمان ئەکەن ، دەسکەوتەکانمان بپاریزین . مەریوان ئەبێ هەر سەنگەری ئازادەکان بێ . بەلام هەر وەک لە سەرەتای قسەکانمەوە وتم ؛ کەسێک کە ماڵیک ئەکاتەوە لەوانەیە لەم کارەدا تووشی زەرەیش بێ و لە پێی قەرزار بێ ، کارەکەی ئێمەیش وابووە ، زەرەری کارەکەمان ئەوە بووە کە ئەرتەش دێتە ناوشار و نا یەڵی هێچ کەس لە ناو شاردا چەکی پێی بێ . ئەلبەت لە دەرەوەی شار وا نی یە . سەبارەت بە چەک هەلگرتنیش هەر کەسە لەویجدانی خۆی بپڕسێ ، ئەگەر بە راستی خاتر جەمی و هیمنایەتی بوایە، ئەگەر جاشەکان تەقەیان لە خەلک نەکردایە و لە خیابانەکان خەلکیان نەدایەتە بەر تەقە ، ئیتر کەی پێویستی دەکرد کەسێک لە شار چەکی پێی بێ ؟ ئەگەر کار بە دەستە دەولەتیەکانی درۆنەکەن و بە راستی نەهێلن جاشەکان سەر بەرز کەنەوە ئێمە نیگەبانمان بۆ چی یە ؟ ئەگەریش پەیمانیان شکاند ، هیچ کەس نابێ ئەوەندە ترسنۆک بێ کە چەکی خۆی لە شوئنیک دانێ کە ئەوان بین و بیبەن . بەلکو ئەبێ جێگایەکی بۆ فیکر بکاو دیاری کا و قایم ڕای بگرێ ، دیارە ئەگەر لە جیاتی ئەرتەش ئیمە خۆمان ئەو کارانەمان بکردایە زۆر باشتر بوو بەلام هەر وەک برێک لە دۆستانیش پێشتر وتیان ئێمە بمان توانیبا ئەوەیان بە سەردا بسەپێنێن ، چەندین رۆژە ئێمە بێ پشوو خەریکی قسەو وت ویژین ، ئەوان چەند جار وت و ویژەکەیان بە جێ هێشت ، چەندین هەیئەتی جۆراو جۆر هاتوون و رویشتوون ، ئەگەر ئێمە لە سەرئەو داخوازی یە زیاتر پیێمان داگرتایە ، ئەبوایە خۆمان بۆ شەڕکردن ئامادە بکردایە و ئێمەش وەکوو شوورا، هەرچێ هێنامان و بردمان بەوە گەیشتێن کە ئەم شەڕە ئیستا بە قازانجمان نیە و جارێ نابێ خۆیی لێ بدەین .
ئەوش تان لە پێش چاو بێ ، کە ئەگەر ئیمە ئەو رێککەوتنەمان نەکردایە ، جەماعەتێک تاقەتیان نە ئەما و ڵێمان جیا ئەبونەوە، بۆ ئەوەی ئەم یەکگرتنەمان تێک نەچێ بە پێویستمان زانێ ، شێوەی کارەکە بگۆرین ، جگە لەوەش رژیم بە رادیو و تلەڤیزیون ، لە ناو خەلکی ناوچەکانی تری ئیراندا تەبلیغاتێکی زۆری لە دژی ئیمە وەڕێ خستوە ، ئیمە پاش ئەم یەک کەوتنە بەرانبەر بەو درۆ و دەلەسانە، خەبات ئەکەین . ئەوان قەولیان داوە، قەولی شەرەف ، ئەگەر شەرەفیان هەبێ کە ئەرتەش هەتا مانگێکی تر لە شاردا نەمێنیتەوە، و لەو ماوەیەشدا بە بێ چەک بە ناو شاردا ئەگەرێ ، پاش یەک مانگەکەش شوورا شارەبانی دادەمەزرێنێ و ئەرتەش ئەگەرێتەوە بۆ پادەگان . دیارە هەموومان لەوەی کە ئەرتەش دێتە ناو شار نارەحەتین ، بەلام بە راستی پێم وایە ئەگەر سەرجەم حیسابی بکەن ، لە سەدا هەشتای سەرکەوتووین ، وا ئەزانین کە تێک شکاوین ، ئەوان ناچار بوون کە زۆربەی داخوازیەکانی ئیمە بسەلمێنن ، بەلام یەک شتمان لە بیر نەچیتەوە ، ئەویش ئەوە کە دەولەت هیزی هەیە، ئیمە بۆ گەیشتن بە ئامانجەکانمان یەک رێگای ئەساسی مان هەیە ئەویش یەکگرتویی خۆمانە، یەکگرتووی لە گەڵ دێهاتی دەورو پشت، یەکگرتوویی لە گەڵ باقی ناوچەکانی کۆردستان و یەکگروویی لە گەڵ گەلانی ئیران و هێزە پئشکەوتووخۆازەکانی ئێران . خەباتی ئیمە هەتا ئێستا تا رادەیەک بەو مەبەستە گەیشتوە ، ئەبێ لەمە بەو لاوەش لە سەری بڕۆین .
ئەمە بوو ئەو شتانەی کە سەبارەت بە دەسکەوتی باش و تەجربەی تاڵی ئەم خەباتەمان بە نەزەرم گەیشت. ئێستا مەسەلەیەکی تر هەیە، سەبارەت بەو دۆستانەی خەلکی سەقزو بانە کە بەڕیۆەن و بەتەمان هەر لە سەر راپەیمایی یەکەیان بڕۆن و بگەنە مەریوان ، ئەبی ساغ بینەوە و بزانین ئایا لێرە بمێنینەوە و پیشوازیان لێ بکەین ؟ یان بگرینەوە و لە ناو شار بە پیریانەوە بچین ؟ من لام وایە شار باشترە، ئێۆە ئەڵێن چی؟ داخوازێکی تریشم هەیە ، داوا ئەکەم ئەم پەیمانە و ئەم سولحەتان پێ باشە، ئەبێ بەڕێوەی ببەین ، با دەرکەوێ کی پیلانگێڕە، کی جاشە و ئاژاوەگێڕی دەکا . ''
بژی برایەتیمان ! *
هەزاران کەس بە پێۆە ، چەپلەیان لێ دەداو بە وتنی '' بژی برایەتیمان ، خەبات و یەکگرتوویمان '' وەتەکان کا فوئادیان سەڵماند.
کا فوئادیش بە روخسارە ماندوەکەیەوە کە هەموو کەس دەیزانی مۆرو نیشانەی شەونەخونی و کاری لە رادەبەدەریەتی ، بە زۆر لەش و بزەی لیوەکانی ساتێک لە بەر چاو جەماوەر دوور بێت ، بە دەست بەرز کردنەوەو چەپڵەلیدان لە گەڵیانا دوو پاتی دەکردەوە '' بژی برایەتیمان ، خەبات و یەکگرتوویمان ''
*،، بۆ دەقی قسەکان کاک فۆئاد لە کتیبی " کاک فۆئاد (رێبەر، سیاسەتمەدارو زانایەکی سیاسی) نوسینی بەرێز رەشاد مستەفا سلتانی کەلکوەر گیراوە.