top of page

قسەکان شیخ عوسمان خالیدی


   پرسیار: جه‌نابی شێخ عوسمان! وه‌ک ئاگادارێت قه‌راره‌ له‌ مانگی ئاگوست دا سمینارێک به‌ بۆنه‌ی سی ساڵ دوای گیانبه‌ختکردنی کاک فوئاد به‌رگوزار بێت. جه‌نابتان که‌سێک بوون که‌ پێکه‌وه‌ له‌ گه‌ڵ کاک فوئاد خه‌بات و کاری هاوبه‌شتان بووه‌. بۆ نمونه‌ : له‌ ده‌ورانی شورای شاری مه‌ریوان. پێمان خۆشه‌ له‌ یاد و بیره‌وه‌ریه‌کانی خۆت له‌و رابته‌دا بۆ به‌شدار بوانی ئه‌و سمیناره‌ قسه‌مان بۆ بکه‌ێت

.
     وه‌ڵام: به‌ڵێ به‌‌ گ‌شتی من یادی کاک فوئاد ده‌که‌م و ڕه‌حمه‌تی بۆ ئه‌نێرم و داوای لێخۆش بوونی بۆ ئه‌که‌م و یادی هه‌میشه‌ له‌ بیرمه‌.
    خۆشحاڵم به‌وه‌ له‌ سه‌ر ئه‌و مه‌وزوعه‌ ‌ هه‌موو‌پرسیاره‌کانت مه‌ترح که‌یت و، به‌ شێوه‌یه‌ک من ئاگام لێ بێت جوابه‌کانت عه‌رز ئه‌که‌م. به‌ سه‌ر چاو من له‌ خزمه‌تدام.
پرسیار: بنه‌ماڵه‌ی ئێمه‌ و جه‌نابت له‌ دێ ئاڵمانه‌ پێکه‌وه‌ ژیاوین،  له‌ ده‌وران منداڵی وگه‌نجی کاک فوئاد ئه‌گه‌ر شتێکت  له‌بیر بێت پێمان خۆشه‌ باسی که‌یت؟
 وه‌ڵام: کاک  فوئادی ره‌حمه‌تی و من هاوزمان له‌ ئه‌ڵمانه‌ به‌ یه‌که‌وه‌ له‌ دایک نه‌بووین، زمانێک من له‌ دایک  بووم ئه‌و نه‌بووه‌ له‌ دایک. زمانێک ئه‌و له‌ دایک بوو من گه‌وره‌ بووم. وه‌ختێک ئه‌و هاته‌ ژیان منداڵیه‌که‌ی له‌وی بووه‌  له‌،پۆله‌کانی ئه‌بتدایی خوێندویه‌تی دوای ئه‌وه‌ شه‌رایه‌تی ژیان و شه‌رایه‌تی خوێندن وای ئیجاب کرد فوئاد و باقی مناڵه‌کان، باوکی بردنی بۆ شاره‌کانی ئێران وه‌ک سنه‌ و تاران.  ده‌وران گه‌نجی کاک فوئاد حو‌زوری له‌ لای ئێمه‌ نه‌بووه‌ مه‌گه‌ر به‌ سه‌فه‌ر هاتبێته‌وه‌ و دیبێتمان. به‌ڵام شه‌رتیش نیه‌ ئینسان ئه‌تلاع و ئاگاهی له‌ سه‌ر که‌سێک هه‌ر حوزوری بێ. زۆر شت هه‌یه‌ ئینسان به‌ حو‌زوری نه‌یدیوه‌ ، به‌ڵام به‌ بیستن ئه‌تلاعی له‌ سه‌ری هه‌یه‌.
     فوئاد تا ئه‌و جێگه‌ی من بیناسم و ئاگام لێ بێ کورێکی هێمن و له‌سه‌ر خۆ و ئه‌توانم ‌بڵێـم له‌ ناوی ئه‌و جه‌ماعه‌ته‌ی ئه‌و رۆژه‌ی ره‌فێقه‌کانیدا خیبره‌ بوو. یه‌عنی هه‌ڵبژێراو بوو. گه‌نجێک بوو زانا و مایه‌ی ئومیدی تێدا بوو

.
    پرسیار: که‌ی به‌وه‌ت زانی کاک فوئاد بیر و بۆچوونی سیاسی په‌یدا کردووه‌ و خه‌ریکی کار وباری سیاسیه‌؟
      وه‌ڵام:  کاک فوئاد له‌ من دوور بو‌وه‌. چوون ئه‌و له‌  ده‌ورانی خوێندنی یا ده‌ورانی حه‌تتا ده‌س به ‌کار بونییشی  دوور بووین له‌ یه‌ک . به‌ڵام زانین له‌ سه‌ر سیاسی بوونی کاک فوئاد شاهیدی عه‌ینی ئه‌وه‌یه‌ که‌ کاک فوئاد بۆ چی رژیم گرتی و خستێه‌ زیندان؟ 
   بۆچی رژیم گرتی؟ رژیم نه‌یگرت له‌ سه‌ر ئه‌وه‌ کاریکی خراپی کردوه‌. له‌ سه‌ر ئه‌و گرتی سیاسی بوو. زیندانی بوونی شاهیدکی زێندووه‌ له‌ سه‌ر  سیاسی بوونی کاک فوئاده‌. به‌ڵام له‌وه‌ موهیمتر ئه‌و ئه‌عتسابه‌ی که‌ له‌ زینداندا کردی که‌ رۆژی له‌ رۆژان له‌ گه‌ڵ جه‌ماعت ‌ ڕوێشتین بۆ سنه‌ بۆ ئه‌وه‌ که‌ ده‌س کێشێ له‌ ئه‌عتسابه‌که‌ی. ئه‌وه‌ به‌لای منه‌وه‌ ئه‌وه‌ڵین ده‌لیل بوو. و ئه‌وه‌ڵین زانینی من  له‌ سه‌ر سیاسی بوون و  ئازادی خوازی کاک فوئاد بوو.
    پرسیار: له‌ چ مه‌رحه‌له‌یه‌ک دا کاری هاوبه‌شتان  وه‌ک کاری سیاسی و خه‌باتان پێکه‌وه‌ ده‌س پێکرد؟


     وه‌ڵام: کاک فوئادی ڕه‌حمه‌تی وه‌کوو ئیشاره‌م پێکرد تا زمانی ئینقلاب له‌ یه‌ک دوور بووین. که‌ ئینقلاب کرا له‌ شاری مه‌ریوان شورای شار دروس کرا، شورای شاریش که‌ دروس کرا ئه‌ندامێکی من بووم و ئه‌ندامێکی ئه‌و بوو. له‌ گه‌ڵ جه‌ماعه‌تێکیتر یه‌عنی بازی وه‌خت ئه‌بوو به‌ 9 که‌س بازێ وه‌خت ئه‌بووین به‌ 11 که‌س بازێ وه‌خت ئه‌بووین به‌ 13 که‌س. شه‌رایه‌ت وا ئیجابی ئه‌کردشوراکه‌ که‌م و زیادی ئه‌کرد. وه‌لێ به‌ هه‌ر حاڵ له‌و شورا ئێمه‌ پێکه‌وه‌ نزیک بووین، دانیشتنمان بوو. به‌ین به‌ین پێکه‌وه  له‌ ئه‌موری سیاسی وئیجتماعی و کۆمه‌ڵایه‌تی وه‌زعی شارو ئه‌و به‌زم وره‌زمه‌ که‌ له‌و شه‌رایته‌دا بوو قسه‌ و باسمان لێوه‌ ئه‌کرد. له‌و وه‌خته‌د‌ زۆرتر  له‌ یه‌ک ئاگادار بووین. 
   پرسیار: له‌و سه‌رو به‌نده‌دا ئه‌و شورا ته‌رکیبێک بوو هه‌م نوێنه‌ر‌ی حیزبه‌کانی تێا بوو وهه‌م نوێنه‌ر‌ی سنفه‌کان: وه‌ک بازاری وه‌ک رۆحانیه‌ت که‌ له‌و شورای موه‌قه‌تی شاری مه‌ریوان دا بوون. هه‌ڵویستی کاک فوئاد سه‌باره‌ت به‌ بیر و بۆچوونه کانی جۆراوجۆر چۆن بوو؟
     وه‌ڵام:  تا ئه‌و جێگه‌ی من ئه‌تلاعم هه‌یه‌ و ئیسته‌یش له‌ بیرمه‌، کاک  فوئاد مرۆڤێکی له‌ سه‌ر خۆ بوو. نه‌ له‌ ده‌می نوێنه‌ری ئه‌حزابه‌کان نه‌ له‌ ده‌می خه‌ڵکی عامه‌ من ناڕه‌زایه‌تیه‌کم  نیسبه‌ت به‌ کاک فوئادنه‌ بیستووه‌

.
     کاک فوئاد  له‌ گه‌ڵ جه‌ماعه‌ت مولایم بوو. و وه‌ختێکیش دائه‌نیشتین خه‌مسارد و دوگم  نه‌بوو. ئه‌گه‌ر له‌ گه‌ڵ که‌سێک به‌حس ویا  سوحبه‌تێکی به‌کردایه‌ت زۆر به‌ ئارامی له‌ گه‌ڵی قسه‌یی ئه‌کرد. من شتێکی به‌ قه‌وڵی مه‌عروف نیگاتیڤیم له‌ کاک فوئاد له‌ ده‌م یه‌کیک  ، ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر گه‌له‌یش بێت نه‌ بیستووه‌ .
     پرسیار: جه‌نابتان که‌سێکی ئایینین .ئێوه‌ پێکه‌وه‌ له‌ شۆڕش دا به‌شدار بوون. هه‌ڵویستی کاک فوئاد به‌م مه‌سه‌له‌ چۆن بوو؟
     وه‌ڵام: من ده‌رکم نه‌کردووه‌ کاک فوئاد غه‌یره‌ ئایینی بووبێ. یه‌عنی وا‌ هه‌ڵویستی گرتوه‌ له‌ گه‌ڵما ده‌رکم نه‌کرد که‌ ‌ئه‌و ئینسانێکی غه‌یره‌ مه‌زهه‌بیه‌. به‌ شێوه‌یه‌کی وا به‌رخوردی کردوه‌ وه‌ک بنێامه‌کی ته‌قریبه‌ن هاو تراز ، هاو فیکر وهاو بیری خۆم.  ئاوا له ‌گه‌ڵما به‌رخوردی کردووه‌. به‌ڕاستی شتێکیشم له‌ بیره‌ ڕه‌نگ بێ ئیستا زۆر که‌س ئه‌و قسه‌یه‌ پێ نازانم قه‌بووڵ نه‌بێ یا جالب نه‌بێ .له‌ کۆبوونه‌ویه‌ک دا له‌ مزگه‌وتی حاجی نه‌جیم سوخنڕانی ئه‌کرد، جه‌ماعه‌تێکی زۆر له‌ خه‌ڵكی مه‌ریوان له‌وی بوون. دادستانی مه‌ریوان به‌ ناوی حسینی  و منیش له‌وی بووین. له‌ زمنی قسه‌کانیدا وه‌تی خه‌ڵک تۆهمه‌ت ئه‌ده‌ن له‌ من وئه‌ڵێـن کومونیستی، من کومونیست نیم. یه‌عنی ئه‌مه‌ که‌لیمه‌یه‌که‌ له‌وانه‌یه‌ ئیستا زۆر له‌ ئه‌و ره‌فێقانه‌ی کاک فوئاد جۆرێ ته‌له‌قی بکه‌ن یا ته‌فسیری لی بکه‌ن. یانێ مه‌نزورم له‌ جوابه‌که‌ی تۆ ئه‌وه‌ بوو که‌ کاک فوئاد له‌ گه‌ڵ من دا به‌رخوردی ئاوا بوو. نه‌ به‌رخوردی ئه‌و له‌ جبهه‌یه‌ک و من له‌ جبهه‌یه‌ک و ته‌زادێکمان ده‌ر بڕیبێ .ئه‌و  شتێکی زه‌دی من یا من شتێکم زه‌دی ئه‌و ده‌ربڕیبێت نه‌بوه‌. زۆر ئارام و زۆر له‌ سه‌ر خۆ و عادی بوو.

 
   پرسیار: کار کردن له‌ گه‌ڵ کاک فوئاد چۆن بوو؟ ئه‌وه‌ی که‌‌ ئه‌و سه‌روبه‌نده‌ هه‌ر رۆژێک شتێکی تازه‌ پێش ئه‌هات مه‌نزورم کار وباری سیاسی و هه‌ڵسووڕانی سیاسیه‌؟
    وه‌ڵام: کار کردنم  له‌گه‌ڵ کاک فوئاد زۆر ره‌حه‌ت بوو، بیره‌وه‌ریکم له‌ بیر دێت یه‌ک دوو جار یا بڵێم چه‌ند جار وه‌ختی وابوو ئه‌و کوڕانه‌ ئه‌و جه‌وانانه‌  له‌ ناو شار کاریان ئه‌ کرد ومن کاره‌کانم به‌ دڵ نه‌بوو .منیش تۆزی پی ئاڵۆز  و پێ ناره‌حه‌ت ئه‌بووم. بۆم باس ئه‌کرد پێئه‌که‌نی ئه‌یوت فه‌ڵانه‌ که‌س ئه‌گه‌ر شتێکی وات دیت یا بیستت خۆت له‌ گه‌ڵیان ماندوو مه‌که‌ و به‌ منی بڵێ. من ئه‌و کاره‌ هێدی ئه‌که‌مه‌وه‌ و ئه‌یبه‌مه‌وه‌ سه‌ر باری ته‌بێعیه‌که‌ی خۆی. یانی مرۆڤێکی قه‌ناعه‌ت پێ هێنه‌ر بوو.
   پرسیار: له ‌تاریخی موبارزاتی ئه‌و ده‌وره‌ی مه‌ریوان ، دوو شتی موهیم پێش هات یه‌کێکیان کۆچی ئیعتیرازی خه‌ڵکی مه‌ریوان بۆ‌ به‌رگری کردن له‌ شه‌ڕ بوو. دووهه‌م  ئه‌و کۆچه‌و موبارزاتی خه‌ڵکی مه‌ریوان رژیمی وادار کرد وه‌فدێک  بۆ موزاکره‌ به‌ره‌و مه‌ریوان بنێرێت. پێم خۆشه‌ یاد و بیره‌وه‌ریه‌کانی خۆت چ سه‌باره‌ت به‌ کۆچه‌که‌ و چ سه‌باره‌ت به‌ موزاکراته‌که‌ باس بکه‌یت

.
      وه‌ڵام: به‌ڵێ ئه‌وه‌ی که‌ من له‌ بیرم بێت مه‌سه‌له‌که‌ ئه‌وه‌ بوو، ده‌وڵه‌ت ڕایگه‌یاندبوو که‌ ‌ سپای پاسداران ئه‌نێرینه‌ شاری مه‌ریوان و ئیداره‌ی شار به‌ ده‌ست سپای پاسدارانه‌وه‌ ده‌بێت. ئێمه‌یش له‌ موقابلدا سپای پاسدارانمان به‌ هۆی دوو فاکتۆره‌وه‌ پێ شتێکی ناحه‌ز بوو. به‌شی یه‌کم ئه‌وه‌ بوو ئه‌و سپا که‌ له‌شاره‌کانی تری ئێرانه‌وه‌ دێن و ئاگایان له‌ شاری مه‌ریوان نیه‌ و خه‌ڵکی مه‌ریوان ناناسن. پاسداره‌کان له‌ فه‌رهه‌نگی کوردستان و فه‌رهه‌نگی مه‌ریوان زۆر دوورن . بوونی ئه‌وان له‌ ناو شاری مه‌ریوان زۆر موناسب نابێ . ئه‌گه‌ر مه‌قسود ئاگاداری  و حه‌راستی شاره‌ ئێمه‌ خۆمان خه‌ڵکی مه‌ریوان، ئه‌و گه‌نجانه‌ که‌ له‌و وه‌ختا هه‌بوون بۆ ئیداره‌ کردنی شاری مه‌ریوان ئاماده بوو‌ین. و ته‌مه‌ڕوودیکیش نه‌بوو.  خولاسه‌ به‌ عیبارتێکی ساده‌تر ئه‌مانه‌وت ئه‌گه‌ر پاسدارتان ئه‌وێت، ئێمه‌ خۆمان پاسدارین.  ئه‌وانیش حکومیان کردبوو  نا . ئه‌بێ ئێمه‌ پاسدار  بنێرین و ئیداره‌ی مه‌ریوان خۆمان بیکه‌ین ، ئه‌وه‌ نه‌وعێک جودایه‌ که‌ ئێوه‌ ڕایده‌گه‌یه‌نن، و به‌و جۆره‌ تۆهمه‌تانه‌ به‌ ئێمه‌ باعسی ئاڵۆزبوونی وه‌زعه‌که‌ ده‌بون . و‌ خه‌ڵكی مه‌ریوان به‌ عینوانی ئیعتیراز به‌ هاتنی سپای پاسداران بۆ ناو شار و ئیداره‌ کردنی مه‌ریوان، شاریان به‌ جێ هێشت و شاریان چۆڵ کردو چوونه‌  ئوردووگای کانی میران و له‌و شوێنه‌دا که‌مپێکیان ده‌روس کرد

.
    به‌ڵێ ئه‌وه‌ تۆیش له‌ بیرته‌ و زۆر که‌س له‌ بیریه‌تی و نووسراوه‌ی زۆری له‌ سه‌ر نووسراوه‌. له‌ شاره‌کانه‌وه‌ و له‌ سنه‌وه‌ ئه‌توانم بڵێـم له‌ به‌شێکی زۆر له‌ ئێرانه‌وه‌ راپیمایی کراو هاتن بۆ ئه‌وه‌ی و هاوبسته‌گی نیشان د‌را. ئه‌مجار حکومه‌ت هه‌یئه‌تیکی نارد بۆ گفتوگۆ که‌ رازی بکرێن به‌وه‌ که‌ ئه‌و شاره‌ دووباره‌ ئاوه‌دان بکرێته‌وه‌. هه‌یئه‌ته‌که‌ له‌ سه‌رویانه‌وه‌
 ئه‌سڵه‌که‌ی دکتوور چه‌مران بوو. به‌ڵام چه‌مران له‌ ڕێوه‌ نه‌هاته‌،  شاری مه‌ریوان، هات و له‌ پاده‌گان دانیشت .  ئوستانداری سنه‌ له‌ گه‌ڵ فه‌رمانده‌ی پاده‌گان نوێنه‌ر بوون و هه‌موو رۆژێک ئه‌هاتن له‌ گه‌ڵ شورا دائه‌نیشتن.  حه‌قێقه‌ت شورای شاری مه‌ریوان وه‌ک و‌تم بازی وه‌خت ئه‌بوو به‌ 9 تا  11  تا 13 نه‌فه‌ر . فه‌عالینی ئه‌بوون به‌ جه‌ماعتێکی مه‌حدوود یانی ئه‌وانه‌ که‌ نه‌قشیان بوو 4 ـ 5 نه‌فه‌ر بوون که‌ هه‌میشه‌ بوون و موزاکره‌که‌یشیان به‌ ده‌سته‌وه‌ بوو. یه‌کێک له‌ ڕئاسی ئه‌وانه‌وه‌ که‌ فه‌عال بوو فوئادی ره‌حمه‌تی بوو.
    ئێمه‌ له‌ گه‌ڵ نوێنه‌رانی حکومه‌ت دانیشتنمان هه‌ بوو. که‌ قسه‌ ئه‌کرا کاک فوئاد قسه‌ی ئه‌کرد . وه‌ختی وابوو ته‌نها من بووم وه‌ختی وابوو دووانتر له‌ ئه‌ندامانی شورا بوون. به‌ هه‌ر حاڵ ئه‌و یه‌کێک بوو له‌ فه‌عالترین  ئه‌عزای شورا. حه‌تتا فه‌عالیه‌ته‌که‌ی دوو جه‌نبه‌ی بوو که‌ غه‌یری ئه‌و که‌سیتر نه‌بوو. ئه‌ویش ئه‌وه‌ بوو وه‌ک موزاکره‌یی  له‌ گه‌ڵ نوێنه‌رانی حکومه‌ت ئه‌کرد ئێوارانیش  بۆ که‌مپه‌که‌ ئه‌چوو ،و گوزارشی ده‌نگ و باسه‌که‌ی ئه‌داوه‌ به‌ خه‌ڵکه‌که‌ .ئه‌وه‌ یه‌کێک له‌ شێوه‌ی فه‌عالیه‌تی به‌ ناو بانگی کاک فوئاد بوو.
    پرسیار: تا ئه‌و جێگه‌ی له‌ بیرم بێت ئه‌وه‌ڵ جار گولستانی  بۆ ئه‌و موزاکره‌ هات .بۆ چی موزاکره‌ له‌ گه‌ڵ ئه‌وا نه‌چووه‌ پێشه‌وه‌، وبۆ سه‌ره‌نجام  چه‌مران و که‌سێکی تر هات؟ 
   وه‌ڵام: به‌ ڕاستی رۆژێک من به‌ ته‌نها خۆم له‌ گه‌ڵ ئوستاندار له‌ فه‌رمانداری یا له‌ شورا دانیشتبووم وتم ئاغای ئوستاندار وه‌ک بیستومه‌ ئاغای چه‌مران  وا  له‌ پاده‌گان، بۆچی نایه‌ت بۆ ناو شار؟
   بازی منجه‌ منجی کردو دوای منجه‌که‌ی و‌تی ڕاستت پێ بڵێم
 وتم ئه‌ره‌وڵا.
    و‌تی ڕاستیه‌که‌ی ناوێری بێ. ئه‌ڵێ ئه‌گه‌ر بێمه‌ شاری مه‌ریوان ئیحتماله‌ن وه‌ک گره‌وگان بمگرن، وئه‌مه‌ گران ته‌واو ئه‌بێ بۆ حکومه‌ت،و ئه‌و کاره‌ ناکه‌م.
    منیش پێکه‌نیم و هیچ که‌سیشم له‌ گه‌ڵ نه‌بوو هه‌ر خۆم بووم. وتم ده‌ی من ته‌ئمینت پێ ئه‌ده‌م و‌ ئه‌وه‌ مه‌سه‌له‌یه‌ک نیه‌ . کورد ئه‌و ئه‌خلاقمانه‌ نیه‌.
    وتی جا سه‌د له‌ سه‌د ته‌ئمین ئه‌ده‌ی. 
    وتم  سه‌د له‌ سه‌د زیاتر ته‌ئمینت پێ ئه‌ده‌م.
    وتی ده‌ی باشه‌، من ته‌له‌فونی بۆ ئه‌که‌م که‌ به‌یانی بێت .یا ئه‌ڕۆمه‌وه‌  له‌ گه‌ڵی قسه‌ ئه‌که‌م. وه‌ڵا ته‌له‌فونی کرد، دوای ته‌له‌فونه‌که‌ وتی به‌ڵێ ئه‌وه‌ قه‌ولی داوه‌ بێ. به‌ڵام فه‌ڵانه‌ که‌س ئه‌بێ ته‌مینم بداتێ

.
   منیش به‌ ته‌ئمینه‌وه‌ قسه‌م له‌ گه‌ڵا کردو خولاسه‌ به‌رنامه‌ی ئه‌و رۆژه‌مان ته‌واو بوو. ئوستاندار ڕوێشت و  من که‌وتمه‌ ناو شک و گومانه‌وه‌ .ئه‌ری من ئه‌و قه‌وله‌م له‌ خۆوه‌ دا تۆ بڵێ ئه‌و قه‌وڵه‌م بشکێ یا نه‌شکێ . ئیتر چوونکو دنیاکه‌ دنیایه‌کی وا‌ نه‌بوو که‌ بڵێ سه‌د له‌ سه‌د حوکمه‌که‌ ئه‌ڕوات. له‌وانه‌ بوو  پێشمه‌رگه‌یه‌کی چه‌کدار قسه‌که‌می بشکانایه‌ت. شتی وا ئه‌بوو. ئه‌ویش گران بوو. له‌وه‌دووا چوون ئه‌وه‌ له‌ به‌ین من و کاک فوئادا بوو وتبووی هه‌ر موشکله‌یه‌کت بوو به‌ هیچ که‌س مه‌ڵێ‌، به‌ من بڵێ. من ئه‌وم کرد و وه‌تم برا من قه‌وڵێکی ئاوام داوه‌، ئه‌ڵێ چی. ئه‌وه‌م له‌ بیر چوو ئوستاندار وتی که‌ مادام هاتین بۆ ناو شار تۆ بێته‌ قه‌راخ شار . وناوی ئه‌نێت پێشوازی یا هه‌ر چی با ئه‌و ترس و خۆفه‌ له‌ دڵیا نه‌بێ و بێ به‌ پێشوازیه‌وه‌. ئه‌و قه‌ولێشمه‌ دا به‌ بێ پرس کردن به‌ ره‌فێقه‌کان. له‌وه‌ دوا کاک فوئادم دیدار کردو وتم کاک فوئاد من شتێکی ئاوام کردوه‌. و‌تی کارێکی زۆر باشت کردووه‌. جا کردی به‌ شۆخی له‌ گه‌ڵم وتی باشه‌ تۆ چ کارێکت کردووه‌ من و‌تومه‌ ئه‌و کارته‌ خراپه‌. وتی منیش دێم له‌ گه‌ڵت، ئێمه‌ له‌ گه‌ڵ کاک فوئاد چووینه‌ ئه‌و شوێنه‌   ته‌قریبه‌ن


 10 ـ 15 دقێقه‌ ڕاوه‌ستاین، ماشینه‌کان دوو جیپ  ئه‌رته‌شی بوون  وهاتن. فه‌رمانده‌ی پاده‌گان ناوی سه‌رگورد شه‌یبانی بوو ، له‌ پێشه‌وه‌ چه‌مران دانیشتبوو . که‌ چاوی به‌ من که‌وت ، دابه‌زی و بانگی  له‌ من کرد و چوومه‌ لای چه‌مران له‌ پاڵ ده‌ستیدا ، دانیشتم و ئه‌ترسا، ئێمه‌ ئیتر هاتین بۆ فه‌رمانداری. یانی نه‌هاتنه‌که‌ی چه‌مران بۆ گفتوگۆ ئه‌وڵه‌که‌ی ترس بوو.
  پێش ئه‌وه‌ ته‌رتیباتێکمان دابوو. به‌ جۆریک شوراکه‌ به‌ گشتی نه‌ خه‌ڵكیترو بازاریش بێنه‌ فه‌رمانداری .و باچه‌مران وانه‌زانی ئه‌مه‌ ئێمه‌ین ئه‌مانه مان‌ به‌ خه‌ڵکی مه‌ریوان ته‌حمیل کردووه‌ . خه‌ڵکی مه‌ریوان به‌ عام ئه‌م به‌رنامه‌یه‌ و ئه‌م خواسته‌یان هه‌یه‌. نه‌ک وابزانی عده‌یه‌کی مه‌حدود، منم، کاک فوئاده‌، که ر‌یمیه‌ وفڵانه‌. و جه‌ماعه‌تی ناو شاریش له‌ حاجیه‌کان و باورپیکراوانیش ئه‌وانیشه‌ هاتبوون بۆ فه‌رمانداری . که‌  چه‌مران گه‌یشت له‌ ڕێوه‌ له‌ بیرمه‌ ئه‌وه‌ڵ که‌س  حاجی حه‌سنی ئیزه‌دی قسه‌ی کرد. خواسته‌که‌ ده‌رکه‌وت که‌ خواستێکی عمومیه‌. ئه‌مجار و‌رده‌ ورده‌ له‌و جلسه‌ دا ‌ قسه‌ کرا

.
   کاک فوئاد له‌ گه‌ڵ چه‌مران قسه‌ی کرد.که‌ریمی و بیهروزی سڵێمانی  له‌ گه‌ڵیا قسه‌یان کرد. له‌ که‌ریمی پرسی تۆ خه‌ڵکی کوی؟ و‌تی نوماینده‌ی چریکه‌کانی شاخه‌ی کوردستانم،که‌ریمی تۆزێک ناخۆش قسه‌ی کرد و جوابی داوه‌.  دوای ئه‌و کاک فوئاد قسه‌ی کردو منیش بڕێ قسه‌م کرد وه‌ختی نه‌هار بوو و من به‌ رۆژو بووم. وه‌خت نه‌هار من چووم بۆ لای چه‌مران وبانگی کردم و به‌ردمیه‌ لای خۆی. ده‌ستی خسته‌ سه‌ر شانم وبه‌ منی وت بێ ئه‌م خه‌ڵکی مه‌ریوانه‌ بێنه‌ره‌وه‌  با ئه‌م وه‌زعه‌ سامان بخوات و له‌ گه‌ڵ مندا بچین بۆ تاران ، بۆ لای ئیمام . من و‌تم جه‌نابی دکتور چه‌مران هاتنه‌وه‌ی ئه‌و خه‌ڵکه‌ زۆر ئاسانه‌، تۆ قه‌ولێک به‌ من بده‌. ئیستا پێکه‌وه‌ به‌ ماشین ئه‌چین بۆ ناو ئه‌و خه‌ڵکه‌، ئێژم ئاغای چه‌مران ته‌شریفی هاوردووه‌. ئه‌ڵێ ئه‌وا خه‌ڵکی مه‌ریوان، له‌ باشماخ هه‌تا سنه‌ وه‌زعی مه‌ریوان و ناوجه‌که‌م به‌ ئێوه‌ سپارد. به‌ منی وت زۆر زه‌ره‌نگی. ئه‌و خواسته‌که‌ی ئه‌وه‌ بوو خه‌ڵک بێته‌وه‌ ناو شار ئێمه‌ش خواسته‌که‌مان ئه‌وه‌ بوو خه‌ڵک بێته‌وه‌ ناو شار به‌ڵام ئیداره‌و ئه‌منیه‌ت له‌شاری مه‌ریوان به‌ خۆدی مه‌ریوانی بسپیردرێت.
    پرسیار:  به‌ گشتی ده‌ور و نه‌قشی کاک فوئاد  له‌و ڕووداوانه‌دا چۆن ئه‌بینیت؟
   وه‌ڵام:  وه‌کوو باسم کردئه‌ندامی سه‌ره‌کی فه‌عال هه‌م له ‌ڕازی کردنی  ئه‌و خه‌ڵکه‌ و هه‌م له‌ جواب دانه‌وه‌ و قه‌ناعت پێ کردنی ئه‌و خه‌ڵکه‌ و هه‌م له‌ جواب دانه‌وه‌ی حکومه‌ت  ئه‌ندامی سه‌ره‌کی،و گفتوگۆ که‌ری سه‌ره‌کی ئه‌و بوو. که‌س ناتوانی ئه‌وه‌ ئینکار بکات. ئه‌وه‌ فه‌عالیه‌تی ئه‌و بوو. بڵێم که‌سێکی تر باشتر‌ له‌و بوو، به‌ ڕاستی ‌ نه‌بوو.
پرسیار: بیره‌وریه‌کی خۆت ئه‌گه‌ر له‌ بیرت مابێ  ویا بیره‌وه‌ریه کی له‌ بیر نه‌کراو  که‌ پێت خۆش بێت باسی که‌ێت؟

 
وه‌ڵام: بیره‌وریم که‌مه‌ به‌ دوو ده‌لیل یه‌که‌م مومکینه‌ بڕێکیم له‌ بیر نه‌بێ دوومی ئه‌وه‌ وه‌کو باسم بۆ کردی من و کاک فوئاد به‌ینمان دوور بووه‌ .  له‌ مه‌سه‌له‌ی شورا نه‌بێ.به‌ینمان دوور بووه‌. به‌و مه‌عنا ئه‌و تا زه‌مانێک خوێندوویه‌تی له‌ شاره‌کانی تر بووه‌ و من له‌ ئا‌ڵـمانه‌ بووم. له‌ودووا خوێندنیشی ته‌واو کردوه‌ به‌ینێکیش کاری کردووه‌ ئه‌و له‌ سه‌ر کار بووه‌ و من له‌ ماڵ خۆمدا بووم. ئه‌م مه‌سه‌له‌ی شورا و جه‌ریانه‌ له‌ یه‌ک نزیکی کردینه‌وه‌. ئینسانیش زۆر تێکه‌ڵ نه‌بێ بیره‌وه‌ری یا نیه‌ یا که‌مه‌. فه‌قه‌ت شتێکم له‌ بیره‌ پێم جالبه‌، ئه‌و وه‌خته‌یش پێم جاله‌ب بوو. رۆژێک له‌ شوێنێک که‌ بڵێن کۆمیته‌ یان دادگای قه د‌یم له‌وی  هه‌ردووکمان وه‌سابووین و پێکه‌وه‌ قسه‌مان ئه‌کرد 6 ـ 7 کوڕی پێشمه‌رگه‌ی جه‌وان  یا چه‌کدار به‌ ده‌ورماندا بوون. که‌ گوایه‌ ئه‌مانه‌ پارێزه‌ری ئێمه‌ن یا بڵێن پێشمه‌رگه‌ن و ئێمه‌ ئه‌پارێزن شتێکی وا. یا بۆ حورمه‌ت یا بۆ هه‌ر شتێکی تر. ئه‌و کاته‌ ئاخری موزاکره‌که‌ بوو که‌ حکومه‌ت نه‌ئه‌گه‌یشته‌ ئه‌و قه‌ناعه‌ته‌ ڕازی بێت . ئێمه‌ش نه‌ئه‌گه‌یشتینه‌ ئه‌و قه‌ناعه‌ته‌ ڕازی بین به‌ هاتنی پاسدار بۆ ناو شار . بۆ ته‌هدید دوو خومپاره‌ له‌ پادگانه‌وه‌ حواڵه‌ی کرا، ده‌نگی هات که‌وته‌ پشت ماڵ سه‌عید به‌گی ڕۆسته‌می. هه‌ر گه‌رمه‌ی خومپاره‌ هات و له‌وی تۆزی هه‌ڵساند پێشمه‌رگه‌کان به‌ ده‌ور ئێمه‌ دا وه‌ک جه‌ن ، ون بوون.  ئیستا عه‌کسه‌که‌م وا‌له‌ به‌ر چاوا و نه‌قشی کاک فوئادم واله‌ به‌ر چاوا. ئه‌م لا و ئه‌و  لای کرد و لای کردوه‌ به‌ لای منه‌وه‌و قا قا  ده‌ستی کرد به‌ پێکه‌نین.عاده‌تێکی  هه‌بوو پێده‌که‌نی. وتی جه‌ماعه‌تێک ئێ‌ژن موزاکره‌ با لابه‌ین شه‌ڕ که‌ین. به‌ چی شه‌ڕ که‌ین یه‌عنی ئه‌مه‌یه‌ هێزی ئێمه‌، که‌ به‌ ته‌قه‌ی خومپاره‌یه‌ک  هه‌ڵ دێ. ئه‌وان که‌ به‌ ئیسلاح  پارێزه‌ری ئێمه‌ بوون،به‌ خیرایی  ئێمه‌یان جێ هێشت. 
   پرسیار:  ئه‌و که‌سانه‌ که پێیان وابوو موزاکره‌ خراپه‌ و شه‌ر بکه‌ین ئه‌و جه‌ماعته‌ کی بوون؟‌ 
وه‌ڵام: ناکرێ پیاو ناو ئه‌وانه‌ ببا. 
پرسیار: ده‌کرێ بڵێت بۆچوونێک بۆ له‌ناو کومیته‌که‌دا؟


وه‌ڵام: له‌ ناو کومیته‌ی شاردا نه‌بوو له ده‌ور و به‌ردا بوو. یه‌کێک له‌وانه‌ مه‌سه‌له‌ن  که‌ته‌حریکی ئه‌کرد یه‌کیه‌تی بوو، یه‌کیه‌تی ده‌یگو‌ت خه‌ریکی موزاکره‌ی چین شه‌ڕ که‌ن و پاده‌گان بگرن. جه‌ماعه‌تی شیخ جه‌لال له‌ بانه‌وه‌ هاتبوون حه‌تتا من جوان له‌ بیرمه‌  حاجی ده‌روێشێکی له‌ گه‌ڵ بوو. دوو جار سێ جار پێمی وت کوره‌ برا خه‌ریکی چین؟ خه‌ریکی چین ؟ بڕنه‌وێک هه‌ڵگره‌ بیکه‌ شانت. به‌ڵام به‌ پێچه‌وانه‌، ئه‌وی من  له‌ کاک فوئادیش حاڵی بووم ئه‌وه‌ بوو زۆر موافقی شه‌ڕ نه‌بوو نه‌ک زۆر حه‌تتا له‌ بیرمه‌ جارێکیان ئه‌وی پێ وتم. من رۆژێک هیوام به‌ موزاکره‌ نه‌ مابوو . وتم تا که‌ی ئه‌م هاتوو و چووه‌ بکه‌ین. و‌تی یه‌ک رۆژ شه‌ڕ دواکه‌وێت‌ به‌ قازانجمانه‌. یه‌ک رۆژ شه‌ر دوا که‌وێت ‌به‌ قازانجمانه‌ به‌ فڕ و فێڵیش بێت. ئه‌وه‌ مه‌عنای ئه‌وه‌ بوو ئه‌و خوازیاری شه‌ڕ نه‌بوو. ئه‌یزانی شه‌ر شتێک نیه‌ که‌  سه‌رکه‌وتن ده‌سته‌به‌ر بکات .
  به‌ڵی له‌ چه‌ند شوین ئه‌وه‌ی باس کردووه‌ ئه‌ڵێ رژیم به‌رنامه‌ی هه‌یه‌ بۆ حه‌مڵه‌ بۆ سه‌ر کوردستان به‌ڵام یه‌ک رۆژ شه‌ر بخه‌ینه‌ دواوه‌ به‌ قازانجمانه‌ و شیعاری سه‌ر ئوردوگاکه‌ ئه‌وه‌ بوو:" ئێمه‌ شه‌ر خواز نین و ته‌سلیمی زۆرگۆیی نابین! "


به‌ڵێ من ئه‌ومه‌ لێ بیستوه‌ ته‌سه‌ورم  ئه‌ویه‌ شه‌ری پێ باش نه‌بوو. هه‌وڵی ئه‌دا ئه‌و موزاکره‌ هه‌ر چه‌ند به‌ ئاکام‌ نه‌گات به‌ڵام شه‌ڕ دوا که‌و‌ی. جا ئیتر دواکه‌وتنه‌که‌ چی ڕوو ئه‌دات نازانم.  شه‌ری پێ باش نه‌بوو. من دووبار یادی ئه‌که‌م و یادی به‌خێر بێت.ئومیده‌وارم موردی ره‌حمی خودا بێت. ئه‌و کسانیشه‌ که‌ دۆستی کاک فوئادن ره‌فیقی کاک فوئادن من پێم وایه‌ هه‌وڵ بده‌ن ئه‌و سفه‌تانه‌ی ئه‌و وه‌بیر بێنه‌وه‌ و خۆیشیان به‌و شێوه‌یه‌ ره‌فتار که‌ن. من له‌و بڕوام نایژم کاک فوئاد ته‌نها شه‌خسێک بوو له‌ سه‌ر عه‌رزدا که‌ که‌سی تر وه‌ک ئه‌و نه‌بوو.  وه‌لی من ته‌شخیسم له‌ شه‌خسیه‌تی کاک فوئاد له‌ باری سیاسی و کۆمه‌ڵایه‌تی وئیجتماعیه‌وه‌ ئه‌وه‌یه‌ ،  له‌و وه‌ختا مقایسه‌ت کردایه‌ له‌ گه‌ڵ هاو بیرانی خۆی یاهاو ره‌فیقانی خۆی، ئیمتیازی زۆرتری به‌ نیسبه‌ت ئه‌وانه‌وه‌ هه‌بوو.  و پێشم وایه‌ ئه‌گه‌ر  بمابا، له‌ مانه‌ی که‌ ئێستا هه‌ن و ماون موه‌فق تر ئه‌بوو.
 



 

bottom of page